دریاچه ارومیه

دریاچه ارومیه در شمال غربی ایران و در منطقهٔ آذربایجان واقع شده‌است. این دریاچه طبق آخرین تقسیمات کشوری، بین دو استان آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی تقسیم شده‌است. دریاچهٔ ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچهٔ داخلی ایران و دومین دریاچهٔ آب‌شور دنیا است.^[۱] آب این دریاچه بسیار شور بوده و عمدتاً از رودخانه‌های زرینه‌رود، سیمینه‌رود، گدار، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌شود.

حوضهٔ آبریز دریاچه ارومیه، ۵۱٬۸۷۶ کیلومتر مربع است^[۲] که پیرامون ۳٪ مساحت کل کشور ایران را دربر می‌گیرد. این حوضه با داشتن دشت‌هایی مانند دشت تبریز، ارومیه، مراغه، مهاباد، میاندوآب، نقده، سلماس، پیرانشهر، آذرشهر و اشنویه، یکی از کانون‌های ارزشمند فعالیت کشاورزی و دامداری در ایران به‌شمار می‌رود.

دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین آبگیر دایمی آسیای غربی است که در شمال غرب فلات ایران قرار گرفته‌است. پارک ملی دریاچه ارومیه پس از مرداب انزلی، از جالب‌ترین و نغزترین زیستگاه‌های طبیعی جانوران در ایران به‌شمار می‌رود. در حال حاضر ۲۷ گونه پستاندار، ۲۱۲ گونه پرنده، ۴۱ گونه خزنده، ۷ گونه دوزیست و ۲۶ گونه ماهی حیات وحش این دریاچه را تشکیل داده‌است.^[۳]

آب دریاچهٔ ارومیه بسیار شور و میزان نمک محلول در آن دو برابر اقیانوس‌ها است. به این دلیل، هیچ ماهی و نرم‌تنی به جز گونه‌هایی از سخت‌پوستان در آن زندگی نمی‌کنند و آب آن هیچ‌وقت یخ نمی‌زند. شناکنندگان نیز می‌توانند بر روی آب آن شناور بمانند.^[۴]

آب دریاچهٔ ارومیه از دستهٔ آب‌های کلروره سدیک می‌باشد و گل دریاچهٔ ارومیه خمیری سیاه‌رنگ و جزو گل‌های کلروره‌است که دارای خاصیت درمانی برای بیماری‌هایی چون رماتیسم و آرتروز و بیماری‌های زنانه‌است.^[۵]

دریاچهٔ ارومیه دارای ۱۰۲ جزیره‌است که همهٔ آن‌ها از سوی سازمان یونسکو به عنوان اندوخته طبیعی جهان به ثبت رسیده‌است. جزیره اِشک، زیستگاه پرندگان زیبای کوچگ،ر از جمله مرغ آتش و تنجه و نیز گوزن زرد ایرانی است. برای گشت و گذار در دریاچه و جزیره‌های آن می‌توان از دو کشتی سهند و نوح، یا قایق‌های گوناگون در بندر گلمانخانه بهره گرفت.

تاریخچه

منطقه زیبای کاظم‌داشی در ساحل غربی دریاچه ارومیه

نام کهن این دریاچه چیچَست بوده‌است. این واژه، واژه‌ایست از زبان اوستایی و پارسی باستان و تلفظ آن چَئِچَستَ بوده‌است. دریاچهٔ چیچست در اسطوره‌های ایرانی نقشی بنیادین دارد. عرصهٔ بسیاری از رویدادهای مهم زندگی کیخسرو، کرانه این دریاچه بوده‌است. دژ بهمن که کیخسرو در نبردی غول‌آسا و سهمگین آن را می‌گشاید و از چنگ دیوان به‌در می‌آورد، در نزدیکی همین دریاچه بوده و بسیاری از اسطوره‌های دیگر.

در دوران پهلوی به مناسبت پادشاهی رضاشاه پهلوی، به این دریاچه نام رضائیه داده شد.

دریاچهٔ ارومیه یکی از زیستگاه‌های طبیعی مهم در منطقهٔ آذربایجان که در عین حال برای ورزش‌های آبی همانند شنا، قایقرانی و اسکی روی آب نیز بسیار مناسب می‌باشد، در آستانه خشک شدن است. این دریاچه که با سواحل زیبا و آب‌شور و شفابخش خود گردشگران بسیاری را در فصول مختلف و علی‌الخصوص در تابستان به‌سوی خود جلب می‌نماید، از نظر داشتن مینرال‌های مختلف، دارای یکی از کمیاب‌ترین منابع طبیعی بوده و متأسفانه امروزه با تهدیدی بسیار جدی روبروست.

خشکیدن دریاچه

این دریاچه در خطر خشک شدن کامل قراردارد و طی ۱۳ سال گذشته ۶ متر کاهش سطح داشته‌ است.اختصاص ۹۰٪ منابع آبی منطقه به بخش کشاورزی ، تبخیر زیاد در پی گرم شدن هوا و برداشت غیرمجاز از آب‌های زیر زمینی در پی حفر چاه از دلایل خشک شدن این دریاچه می‌باشند.کارشناسان ابراز داشته‌اند در صورت خشک شدن این دریاچه هوای معتدل منطقه تبدیل به هوای گرمسیری با بادهای نمکی خواهد شد و زیست محیط منطقه را تغییر خواهد داد

حامیان محیط زیست آذربایجان: معاون محیط زیست هم از خشکی دریاچه ارومیه می گوید:تقصیر سدهاست

آب 21 رودخانه و 39 مسیل به دریاچه ارومیه وارد می شود اما در حال حاضر هیچ کدام حتی یک قطره آب هم ندارند زیرا سدهای بالا دستی اجازه ورود آب به دریاچه را نمی دهند
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اگر روند فعلی در خصوص دریاچه ارومیه ادامه یابد دو تا سه سال آینده این دریاچه به کلی خشک خواهد شد.

به گزارش ایرنا، دکتر محمدباقر صدوق عصر روز گذشته در همایش تجلیل از خبرنگاران حوزه محیط زیست افزود: در حال حاضر یکی از مشکلات عمده کشور در حوزه محیط زیست طبیعی وضعیت دریاچه ارومیه است.
وی اظهار داشت: برخی ادعا می کنند که 67 درصد کم آبی دریاچه ارومیه به علت خشکسالی است اما این رقم قابل قبول نیست زیرا خشکسالی همواره در کشور وجود داشته است.
صدوق گفت: بیشترین مشکل دریاچه ارومیه از سدهایی نشات می گیرد که بر روی رودخانه های منتهی به آن احداث شده است.
وی ادامه داد: اگر دریاچه ارومیه خشک شود فاجعه دیگری رخ می دهد زیرا بستر آن نمکی است و با وزش هر بادی زندگی مردم آن منطقه مختل می شود.
صدوق گفت: آب 21 رودخانه و 39 مسیل به دریاچه ارومیه وارد می شود اما در حال حاضر هیچ کدام حتی یک قطره آب هم ندارند زیرا سدهای بالا دستی اجازه ورود آب به دریاچه را نمی دهند.
وی افزود: در حال حاضر 29 سد در حال بهره برداری است و 16 سد در ساخت و 17 سد نیز در دست مطالعه است.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به اینکه میزان تبخیر در این دریاچه بالا ست گفت: چندی پیش با یک بارندگی حدود نیم متر آب دریاچه بالا آمد اما بعد از گذشت 10 روز تبخیر شد.
وی ادامه داد: سطح تراز آب دریاچه در حال حاضر نسبت به سال گذشته در همین زمان هفت متر از حد استاندارد خود پایین تر است و تا چند ماه آینده حداقل 130 هزار هکتار از مساحت دریاچه کاملا شوره زار می شود.
صدوق افزود: بر اساس نظر کارشناسان دریاچه ارومیه سالانه به سه و یک دهم میلیارد متر مکعب آب نیاز دارد تا به تراز عادی خود برسد.
وی اظهار داشت: برای نجات دریاچه یک ستاد اجرایی به ریاست معاون اول رییس جمهور تشکیل شد که اولین جلسه آن در اردیبهشت ماه سال جاری برگزار شد و درآن قرار شد حق آبه های دریاچه مشخص شود تا به سمت بستر دریاچه هدایت شوند که منتظر به تصویب رسیدن آن هستیم.
صدوق گفت: اما من به شخصه هیچ امیدی ندارم زیرا آنها هم دریاچه را می خواهند و هم توسعه را که این دو در کنار هم امکان پذیر نیست.
وی با بیان اینکه امیدواریم این دریاچه نجات پیدا کند اظهارداشت: این طرح پنج ساله است و اگر این مدت آب مورد نیاز وارد دریاچه شود به تراز معمولی خود خواهد رسید اما تا حدودی بعید به نظر می رسد.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه به دریاچه پریشان اشاره کرد و گفت: این دریاچه هم در وضعیت خوبی به سر نمی برد ، آب دریاچه پریشان از 12 چشمه تامین می شود که 11 چشمه آن خشک شده است.
به گفته وی در حوزه دریاچه پریشان هزار چاه عمیق وجود دارد که 300 چاه غیر قانونی است.
وی تاکید کرد: بزرگترین عامل مشکل این دریاچه ها در کشور سدها هستند زیرا باعث به هم خوردن رژیم رودخانه ها می شوند و حتی حق آبه های خود را هم نمی دهند.
وی گفت: وزارت نیرو بعد از سالها که خودش هم در مخمصه افتاد اقدام به گرفتن حق آبه ها کرده است.
صدوق در ادامه به کمیته ملی ارزیابی پروژه ها اشاره کرد و اظهارداشت: این کمیته در واقع مجوز غیر قانونی صادر می کند اگر پروژه های مختلف را بررسی کنیم می بینیم که این کمیته تا کنون حتی یک پروژه را هم رد نکرده است.
وی به وضعیت حیات وحش کشور نیز اشاره کرد و گفت: تمام زیستگاه های ما از جانوران خالی شده است چون چرخه طبیعی به هم خورده و مسوولان هم توجه کمتری به این مسئله دارند و تا زمانی که دیدگاه و رویکرد عوض نشود وضعیت حیات وحش ما همین گونه خواهد بود.
صدوق همچنین با اشاره به وضعیت نامناسب محیط بانان در کشور از نظر تعداد افزود: بر اساس استاندارد جهانی برای هر سه هزار هکتار یک محیط بان در نظر گرفته می شود در حالی که در کشور ما برای هر 13هزار هکتار یک محیط بان وجود دارد.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در پایان گفت: تا زمانی که نگاهمان به حیات وحش و محیط زیست درست و صحیح نشود مشکلات زیست محیطی نه تنها حل نمی شود بلکه بیشتر خواهد شد.
بر اساس اعلام مسوولان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی، ارتفاع دریاچه ارومیه در حال حاضر به 5/1271 متر از سطح آب های آزاد رسیده که نسبت به خرداد ماه سال جاری 50 سانتی متر کاهش دارد.
در حال حاضر از وسعت دریاچه ارومیه به دلیل شدت تبخیرها به میزان 250 هزار هکتار کاسته شده است.
ارتفاع دریاچه ارومیه از حداقل تراز اکولوژیِکی اش 5/2 متر کمتر است و از تراز سال 1353 به میزان 5/5 متر و از تراز سال 1374 به اندازه 5/6متر کاهش ارتفاع دارد.
جهت احیا دریاچه 12 میلیارد تا 15 میلیارد مترمکعب آب نیاز است تا دریاچه نیلگون ارومیه به وضعیت طبیعی خود بازگردد.
شوری آب دریاچه ارومیه نیز به حدود 360 گرم در لیتر و حد اشباع و بالاترین حد خود در سال های اخیر رسیده است.

مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان غربی عریض ترین فاصله بین آذربایجان غربی و شرقی را با پای پیاده رفت و برگشت آنهم از روی دریاچه سابق(!) ارومیه

نقی کریمی مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان غربی در یک حرکت نمادین کارشناس روابط عمومی و عکاس اداره اش را برداشت و با خود به بندر رحمانلو نقده برد. این دو عریض ترین فاصله بین آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی را از محلی که چندسال قبل فقط با قایق و کشتی قابل گذر بود پیاده رفتند و برگشتند. پیاده روی طاقت فرسایی که به رکورد شدن و ایجاد موج رسانه ای که حتی بخش خبری 20 و 30 هم جزئیاتش را پخش کرد می ارزید. فراز و فرودهای این پیاده روی را که بیش از 11 ساعت به طول انجامید را از زبان علی اصغر شادجو بخوانید به گزارش روز دوشنبه خبرنگار ایرنا، 'نقی کریمی' مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی و 'علی اصغر شادجو' عکاس و خبرنگار ایرنا، در این اقدام نمادین که با هدف نشان دادن فاجعه خشکی دریاچه ارومیه و کمبود آب این ذخیره گاه و تالاب بین المللی انجام شد، این مسافت را در بیش از 11 ساعت پیاده روی کردند. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در خصوص این پیاده روی گفت: این اقدام نمادین با هدف نشان دادن اهمیت احیای دریاچه ارومیه برای مسوولان استان و ضرورت همکاری و همراهی همه آحاد جامعه به خصوص کشاورزان برای مشارکت در نجات این تالاب انجام شد. 'نقی کریمی' گفت: دریاچه ارومیه به خشک ترین و کم آب ترین میزان خود طی صد سال گذشته رسیده است که این امر لزوم توجه جدی عمومی و مردم و به خصوص کشاورزان در جهت استفاده بهینه از منابع آبی را می طلبد. وی اظهار کرد:  با اینکه دولت اقدامات خوب و طرح های فراوانی برای احیای این دریاچه در دست اجرا دارد، تنها راه نجات آن بارش نزولات آسمانی و رحمت خداوندی است.وی با اشاره به اینکه مصرف نادرست و غیر اصولی در زمینه کشاورزی باعث هدررفت شدید آب شده است، خاطر نشان کرد: برداشت اضافی از منابع آب زیرزمینی به مرور باعث کاهش نفوذپذیری خاک و سفره های زیرزمینی و جایگزینی آبهای شور در این بسترها شده و ضرر اصلی آن در آینده متوجه همه به خصوص کشاورزان می شود. مدیرعامل شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی همچنین یادآور شد: انتقال بین حوزه ای، بارورسازی ابرها، تخصیص حق آبه دریاچه ارومیه از رودخانه های منتهی به این تالاب، آبیاری تحت فشار و تغییر الگوی کشت محصولات کشاورزی منطقه از مهم ترین اقدامات انجام شده و در دست اقدام توسط شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی با همکاری نهادهای مرتبط همچون سازمان جهاد کشاورزی و حفاظت محیط زیست استان برای احیای دریاچه ارومیه در حال حاضر است. دریاچه ارومیه دومین دریاچه شور دنیا است که به دلیل بروز خشکسالی، کاهش نزولات آسمانی، عوامل انسانی، استفاده بی رویه از آبهای زیرزمینی و عدم استفاده از روش های کشت مدرن کشاورزی در حوزه دریاچه ارومیه از سال 76 شروع به خشک شدن کرده است و امروز این تالاب در بحرانی ترین شرایط زیست محیطی قرار گرفته است. بر اساس اطلاعات موجود در شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی آب دریاچه ارومیه طی نزدیک به صد سال گذشته نیز به کمترین میزان خود رسیده بود که با ادامه بارش سطح این دریاچه طی سال های اول دهه 70 هجری شمسی با بالاترین میزان خود رسید. دریاچه ارومیه بزرگ ترین‌ دریاچه‌ کشور است که در ارتفاع ‌1267 متری‌ از سطح‌ دریا واقع ‌شده ‌است و طول‌ آن ‌حدود 130 تا 140 کیلومتر و عرض ‌آن‌ بین‌ 15 تا 50 کیلومتر متغیر است‌. عمق‌ متوسط ‌این دریاچه تا شش متر و عمق آب در عمیق ترین قسمت ها تا 25 متر در تراز عادی بوده است. دریاچه ارومیه شورترین دریاچه دنیا بعد از 'بحرالمیت' به شمار می‌رود.دریاچه‌ ارومیه‌ دارای 102 جزیره و شبه ‌جزیره‌ است که ‌از اهمیت‌ گردشگری‌، جغرافیایی، بیولوژیکی و اکولوژیکی شایان‌ توجهی‌ برخوردار است و مهمترین آنها جزیره کبودان‌، اشک‌، اسپیر و آرزو است. در حال حاضر تراز دریاچه ارومیه در کمترین حالت 25/1271 سانتی متر است این درحالی است که تراز این تالاب در بالاترین میزان در تاریخ 21 خرداد ماه سال 74 در حدود41/1278 سانتی متر بوده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی گفت: با ادامه روند فعلی بحران زیست محیطی دریاچه ارومیه تا سه سال آینده کاملا خشک و نابود می‌شود.

حسن عباس نژاد پیش از ظهر یکشنبه با اشاره به پیش بینی کارشناسان در سال 78  مبنی بر خشک شدن دریاچه ارومیه تا 15 آینده افزود: متاسفانه این پیش بینی در حال تحقق است و با وضعیت فعلی باید تا سه سال آینده و در حالت خوش بین تا پنج سال آینده شاهد نابودی این زیست بوم با ارزش خواهیم بود.

وی با هشدار جدی نسبت به مرگ دریاچه ارومیه افزود: هم اکنون این تالاب ارزشمند روزهای بسیار بحرانی را طی می‌کند و ادامه این روند مشکلات زیست محیطی زیادی را برای منطقه به ارمغان خواهد آورد.

60 درصد دریاچه ارومیه به شوره زار تبدیل شده است

مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی از خشک شدن کامل 60 درصد دریاچه ارومیه خبرداد و گفت: در  حال حاضر به دلیل بالا بودن تبخیر بالای آب 60 درصد از مساحت این دریاچه شامل سه هزار هکتار خشک و تبدیل به شوره زار شده است.

عباس نژاد میزان غلظت نمک دریاچه ارومیه را بالای 360 گرم بر لیتر عنوان کرد و بیان داشت: متاسفانه عمیق ترین نقطه دریاچه ارومیه در حال حاضر دو متر آب دارد.

آرتمیای دریاچه ارومیه از بین رفته است

وی با بیان اینکه اکسیژن محلول در آب دریاچه ارومیه به شدت کاهش یافته است اظهار داشت: این امر موجب شده است حیات تنها موجود زنده این تالاب آرتمیا ارومیانا با خطر جدی مواجه شود به گونه‌ای در حال حاضر میزان آرتمیا در آب دریاچه ارومیه به صفر رسیده است.

عباس نژاد با اشاره به اینکه تمامی جزایر دریاچه ارومیه به هم چسبیده‌اند گفت: سواحل این دریاچه نیز به خشکی متصل شده است.

میزان آب ورودی به دریاچه ارومیه به صفر رسید

این مسئول تبخیر بسیار بالای آب، کاهش شدید آب ورودی به دریاچه، شرایط اقیلمی منطقه، کاهش نزولات آسمانی، عدم استفاده اصولی از منابع آب زیرزمینی به همراه عوامل انسان ساز را از اهم دلایل بحرانی شدن دریاچه ارومیه دانست و افزود: براساس پیش بینی کارشناسان و با توجه به افزایش شش تا پنج درجه‌ای دمای هوا در سالجاری دریاچه ارومیه تا سه یا پنج سال آینده کاملا نابود و از بین خواهد رفت.

عباس نژاد در خصوص اقدامات صورت گرفته توسط مسئولان استانی و کشوری برای نجات این تالاب ارزشمند خاطرنشان کرد: با توجه به وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه و حساسیت ویژه رئیس جمهوری کشورمان قوی ترین کارگروه نجات دریاچه ارومیه و مدیریت بحران در کشور تشکیل شده است.

وی اضافه کرد: بر اساس برنامه ریزی‌های این کارگروه مصوب شد ستاد مدیریت بحران دریاچه ارومیه تشکیل و اقدامات عملی برای برون رفت از این بحران تدوین و اجرایی شود.

اعتبار 40 هزار میلیارد ریال دریاچه ارومیه  به 18 هزار میلیارد ریال کاهش یافت

وی یادآور شد: در این راستا سند مدیریت راهبردی برای دریاچه ارومیه امضا و پروژه‌های زیادی با صرف اعتباری بالغ بر 40 هزار میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی (ماده 10) با همکاری وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست تعریف شد.

عباس نژاد خاطرنشان کرد: بر اساس ارزیابی اولیه مشخص شد برخی پروژه‌های تعریف شده از سالهای قبل دارای کد و ردیف اعتباری از محل اعتبارات ملی و استانی بودند که در نهایت مقرر شد این طرح‌ها با تزریق و افزایش اعتبارات روند قبلی خود را طی و از میان طرح‌های این ستاد حذف شوند که این امر منجر شد اعتبار 40 هزار میلیارد ریال به 18 هزار میلیارد ریال کاهش یابد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در ادامه گفت: طرح‌های پیش بینی شده توسط کارگروه ویژه نجات دریاچه ارومیه در سه محور شامل صرفه جویی دو میلیارد مترمکعب آب در سال و تزریق این آب طی مدت زمان پنج ساله به دریاچه ارومیه، افزایش آب در سطح حوزه آبریز دریاچه ارومیه از طریق اجرای طرح‌های مختلف از جمله بارور کردن ابرها، انتقال آب بین حوزه ای، افزایش راندمان آبیاری، تغییر الگوی کشت وافزایش آب‌های زیرزمینی بحث و به تصویب رسید.

عباس نژاد طرح بارور کردن ابرها را یکی از بهترین گزینه‌ها برای نجات دریاچه ارومیه از وضعیت بحرانی دانست و اظهارداشت: با اجرای این طرح راندمان بارش 15 تا 20 درصد افزایش می‌یابد.

سالانه 3.1 میلیارد مترمکعب آب به دریاچه ارومیه منتقل شود

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه دریاچه ارومیه برای رسیدن به تراز اکولوژیک سالانه به 3.1 میلیارد مترمکعب آب نیازدارد اظهارداشت: هم اکنون میزان آب تولیدی حوزه آبریز دریاچه ارومیه هفت میلیارد مترمکعب است که نهادهای متولی نجات دریاچه ارومیه موظف شده‌اند این آب را مدیریت کرده و سالانه 3.1 میلیارد مترمکعب از این آب را به دریاچه ارومیه منتقل کنند.

وی اجرایی شدن این امر را مسنلزم نرمال بودن شرایط اقلیمی و میزان بارندگی در منطقه دانست و افزود: اجرای این طرح‌ها تنها می‌تواند دریاچه ارومیه را به تراز اکولوژیک 1274.1 برساند و برای نجات دریاچه ارومیه از وضعیت فعلی طرح‌های دیگری نیز در دستور کار قرار دارد.

عباس نژاد یادآورشد: در این راستا این طرح براساس میزان توسعه، جمعیت و اراضی کشاورزی استانهای حوزه آبریز دریاچه ارومیه میزان حق آبه هر استان مشخص و براساس دستورالعمل خاص به مرحله اجرا در می‌آید.

متولی اصلی دریاچه ارومیه آذربایجان غربی است

عباس نژاد متولی اصلی دریاچه ارومیه را استان آذربایجان غربی اعلام کرد و گفت: سهم آذربایجان غربی از تامین 3.1 میلیارد مترمکعب آب یک میلیارد و 900 مترمکعب است.

وی با بیان اینکه متاسفانه بحران فعلی دریاچه ارومیه در طی 15 سال گذشته رخ داده است گفت: طرح‌های مذکور به محض ابلاغ از سوی ستاد و کارگروه نجات دریاچه ارومیه اجرایی می‌شود ولی نباید انتظار داشت این تالاب ارزشمند در عرض یک یا دو سال از حالت بحرانی خارج شود.

کاهش 20 میلیارد مترمکعب آب دریاچه ارومیه

این مقام مسئول کل آب موجود دریاچه ارومیه را در شرایط نرمال 34 میلیارد مترمکعب عنوان و خاطرنشان کرد: در این مدت 20 میلیارد مترممکعب آب دریاچه ارومیه از بین رفته است و برای جبران کم آبی به همان میزان آب نیاز است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی کاهش نزولات آسمانی را مهمترین دلیل خشک شدن دریاچه ارومیه دانست و افزود: عوامل انسان ساز 30 درصد در بروز بحران خشک شدن دریاچه ارومیه تاثیر دارد.

توسعه استان باید با اولویت حفظ محیط زیست صورت گیرد

عباس نژاد در پاسخ به سوالی در خصوص تاثیر صنعت سد سازی در بروز شرایط بحرانی دریاچه ارومیه جواب داد: ظرفیت سد‌های استان یک میلیارد و 700 مترمکعب است و در سالهای آینده این میزان به چهار میلیارد مترمعکب افزایش می‌یابد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست استان در نشست تخصصی خود با خبرنگاران در خصوص وضعیت دریاچه ارومیه به تغییر رنگ و قرمز شدن دریاچه ارومیه نیز اشاره کرد و علت بروز این پدیده را رشد جلبک دونالیلا سالینا و تشرح ماده قرمز رنگ کاروتن اعلام کرد.

اظهارات این مقام مسئول و هشدارهای جدی در خصوص بحران دریاچه ارومیه در حالی عنوان می‌شود که این تالاب ارزشمند از سال 76 روند خشک شدن را سپری می‌کند.

ازسال آبی 75 – 74 تا کنون رقوم ارتفاعی سطح تراز آب دریاچه ارومیه سیر نزولی پیدا کرده و در طول سالهای اخیر آب دریاچه بالاتر از شش متر کاهش داشته است که نیاز به یک عزم ملی و منطقه‌ای برای نجات این اکوسیستم با ارزش و بحران زده است.

بنا بر تحقیقات انجام شده از 12 سال پیش تاکنون نمودار تراز آب پارک ملی دریاچه ارومیه رو به پایین است و مطالعات مدیریت زیست بوم حوضه آبریز دریاچه ارومیه که با همکاری بانک جهانی به اتمام رسیده، نشان می‌دهد دریاچه ارومیه به عنوان دومین دریاچه شور جهان تا کمتر از 20 سال آینده با بحران شدیدی مواجه خواهد شد.

پارک ملی دریاچه ارومیه با ویژگی‌های خاص خود بعد از دریاچه شور بحرالمیت در دنیا به عنوان دومین دریاچه شور و بزرگ در جهان به شمار می‌رود، این دریاچه به عنوان بزرگترین تالاب دایمی با دارا بودن 102 جزیره بزرگ و کوچک در استان قابلیت‌های زیادی را در دل خود جای داده است.

مساحت این دریاچه بیش از 570 هزار هکتار است. با به خطر افتادن وضعیت این دریاچه علاوه بر تهدیدات زیست محیطی استان، حیات گونه‌های با ارزش و نادر کشور از جمله گوزن زرد ایرانی و... نیز به خطر خواهد افتاد.

نماینده مردم ارومیه در مجلس درباره وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه اظهار داشت: اختصاص حق آب در نظر گرفته شده برای این دریاچه حرف بی‌ربطی است که با میزان فاجعه رخ داده در این دریاچه همخوانی ندارد. 
به گزارش آفتاب، جواد جهانگیرزاده گفت: ما نمایندگان استان‌های آذربایجان غربی و شرقی به شدت از آقای صدوق معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط زیست و مقامات اجرایی ناراحت و گله‌مندیم زیرا با این شیوه به هیچ عنوان دریاچه ارومیه از این وضعیت بحرانی رها نخواهد شد. 
نماینده ارومیه اظهار کرد: مسئولانی که چنین طرح‌هایی می‌دهند یا عمق فاجعه را نمی‌دانند یا مردم را بازی می‌دهند زیرا تغییر شیوه های آبیاری دو استان آذربایجان غربی و شرقی بیش از 3 هزار میلیارد تومان پول نیاز دارد. بهتر است مسئولان مربوطه صادقانه مسائل را پیگیری کنند و آماری که می‌دهند درست باشد. 
جهانگیرزاده گفت: اگر به همین منوال به مشکلات دریاچه ارومیه بی‌توجهی شود این دریاچه کاملا از بین خواهد رفت اگر این دریاچه دچار مشکل شود باید صدها میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مجدد شود. یک تا 10 میلیارد تن نمکی که باد از این دریاچه از غرب به شرق کشور می‌برد می‌تواند زندگی 13 میلیون نفر را تحت تاثیر قرار دهد و حتی زندگی مردم تهران را هم دچار مشکل کند. 
وی از پیگیری تعدادی از نمایندگان مجلس برای تشکیل کمیته ویژه‌ای برای پیگیری مشکلات دریاچه ارومیه خبر داد و گفت: سهل‌انگاری نسبت به مشکلات این دریاچه سبب شد تا به فکر تشکیل این کمیته و پیگیری مسائل پیرامون آن بیفتیم زیرا موضوع دریاچه ارومیه یک موضوع ملی است و توجه به آن و رفع مشکلاتش عزم ملی می‌طلبد.

با اعلان خشک شدن بیش از 3هزار کیلومتر مربع از مجموع 5هزار کیلومتر مربع دریاچه ارومیه به شوره زار روند خشکی این دریاچه بر آب آن غلبه کرد.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در کارگاه بین‌المللی گامی به سوی مدیریت پایدار تالاب‌ها، اظهار داشت: با عنایت مسئولان در راستای نجات دریاچه ارومیه اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرح‌های مختلف اختصاص یافت که برخی از این طرح‌ها هم اکنون در مرحله اجرا قرار دارند.
حسن عباس نژاد، با اشاره به اختصاص 4میلیارد دلار برای احیاء دریاچه ارومیه گفت: هم اکنون ضایعه طبیعی بسیار بزرگی در حال وقوع است که در صورت افزایش دامنه این بحران نه تنها استان‌های مجاور دریاچه ارومیه بلکه کشورهای منطقه نیز از آسیب‌های ناشی از خشک شدن این دریاچه در امان نمی‌مانند بر این اساس ساماندهی تالاب بین‌المللی ارومیه در اولویت برنامه‌های ملی قرار گرفت.
وی افزود: از این‌ رو بعد از تایید برنامه‌های مختلف، اعتبار مورد نیاز برای اجرای طرح های مذکور توسط دولت اختصاص یافت.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: اعتبار مذکور توسط مسئولان مرتبط برای اجرای طرح‌هایی نظیر افزایش راندمان آبیاری، تغییر الگوی کشت، تقویت نزولات آسمانی، مدیریت سدهای در حال احداث صرف می‌شود.
وی با بیان اینکه میزان قابل توجهی از مساحت دریاچه ارومیه خشک شده است، گفت: به دلایل مختلف بیش از 3 هزار کیلومتر مربع از مساحت 5 هزار کیلومتر مربع دریاچه ارومیه تبدیل به شوره‌زار شده که با این احتساب درصد قابل توجهی از دریاچه ارومیه نابود شده است، بر این اساس به جریان درآوردن امواج در آن نیازمند کار سیستمی، برنامه‌ریزی دقیق و سیاست‌گذاری کلان است.
عباس‌نژاد به شرایط جغرافیایی کم‌نظیر استان اشاره کرد و افزود: آذربایجان غربی دومین استان پرآب و سومین استان سرسبز در سراسر کشور محسوب می‌شود، همچنین به خاطر شرایط اقلیمی 14 رودخانه دائمی و فصلی را در خود جای داده است و از طرف دیگر 30 تالاب بین‌المللی در این استان جریان دارد که از این تعداد پنج تالاب در مجامع بین‌المللی به ثبت رسیده است.
رئیس سازمان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی اظهار داشت: آذربایجان غربی از مواهب طبیعی قابل توجه و بسیاری برخوردار است که اگر به این ثروت‌های خدادادی توجه شود و همچنین با مدیریت علمی و دقیق مورد استفاده قرار گیرند، زمینه برای توسعه آذربایجان غربی و سایر استان‌های همجوار فراهم می‌شود