احکام نماز

احکام نماز

مقدمه

پس از شناختن خدا، باید اعمالی را که مانند نماز و روزه نشانه بندگی و فرمان برداری است به جا آوریم. خداوند متعال می فرماید: ما سلککم فی سقر*قالوا لم نک من المصلین  (مدثر«74»: 42و 43)، وقتی از دوزخیان می پرسند: چه چیز شما را جهنمی کرد؟ می گویند: علتش آن بود که ما در دنیا نماز نمی خواندیم.

پیغمبر (ص) فرمود: نماز، ستون دین است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت های دیگر هم قبول می شود و اگر قبول نشود، عبادت های دیگر هم قبول نمی گردد (ر.ک:کافی 19:2، ح5 و 3: 268، ح4). و همان طور که اگر کسی شبانه روزی پنج مرتبه در نهر آبی شست و شو کند، چرک در بدنش نمی ماند، نمازهای پنج گانه هم انسان را از گناهان پاک می کند. و باید دانست کسی که نماز می خواند ولی به آن اهمیت نمی دهد، مانند کسی است که نماز نمی خواند.

خداوند در قرآن مجید می فرماید: فویل للمصلین* الذین هم عن صلاتهم ساهون، (ماعون «107»:4 و 5). وای بر نمازگرانی که از یاد خدا غفلت می کنند!

روزی پیغمبر اکرم (ص) وارد مسجد شدند و دیدند یک نفر نماز می خواند ولی رکوع و سجودش را کاملا انجام نمی دهد. آن حضرت فرمود: «اگر این مرد در حالی که این طور نماز می خواند از دنیا برود، مسلمان از دنیا نرفته است.» (ثواب الاعمال: 229). بنابراین، باید انسان نماز را با خضوع و خشوع به جا آورد و در موقع خواندن نماز، متوجه باشد که با چه کسی سخن می گوید و رکوع و سجود و سایر اعمالش را به طور صحیح انجام دهد، تا از نتایج عالیه نماز بهره مند گردد.

خداوند در قرآن کریم راجع به نماز می فرماید: ان الصلوة تنهی عن الفحشاء و المنکر، (عنکبوت «29»: 45)، یعنی: نماز، آدمی را از کارهای زشت و ناشایست باز می دارد. و البته همین طور است، زیرا آداب نماز طوری است که اگر نمازگزار مراعات کند، هیچ گاه گرد بدی ها نمی گردد. مثلا یکی از آداب نماز این است که مکان و لباس نمازگزار غصبی نباشد، حتی اگر یک نخ غصبی در لباسش باشد، نماز او درست نیست و نمازگزاری که مجبور است تا این قدر از حرام اجتناب کند، ممکن نیست در مال حرام تصرف نماید یا حق کسی را ضایع کند. و نیز در صورتی نماز قبول می شود که آدمی از حرض و حسد و سایر صفات رذیله برکنار باشد و مسلم است که منشا هه بدی ها این صفات ناپسند است و نمازگزار (ی) که خود را از این صفات برکنار کند، مسلما از همه زشتی ها و بدی ها برکنار خواهد بود. و اگر بعضی از مردم با این که نماز می خوانند مرتکب کارهای ناپسند می شوند، علتش این است که به دستورهای لازم نماز رفتار نمی کنند و در نتیجه، نمازشان قبول نمی شود و از ثمرات عالیه آن استفاده نمی کنند. و به قدری شارع مقدس اسلام به نماز اهمیت داده که در هر حال - حتی در حال احتضار - نماز را بر انسان واجب کرده و اگر نتواند نماز را به زبان بیاورد، باید در دل بگذراند و در حالت جنگ و ترس از دشمن یا حال اضطرار و ناچاری که نمی تواند رو به قبله نماز بخواند، توجه به قبله ساقط است و به هر حال که هست، باید نماز ر انجام دهد.

سئوال 1_ نماز در بین اعمال مذهبی و دینی در چه رتبه ای قرار دارد؟

جواب ـ نماز از مهمترین اعمال دین است. اگر مورد قبول درگاه خدای متعال واقع شود عبادتهای دیگر نیز قبول می شود و اگر پذیرفته نگردد دیگر اعمال نیز قبول نمی شود.

س 2_ نماز چگونه انسان را از گناه پاک می کند؟

ج ـ همان گونه که انسان اگر شبانه روزی پنج نوبت در نهر آبی شتشو کند چرک در بدنش نمی ماند نمازهای پنج گانه نیز انسان را این گونه از گناهان پاک می سازد.

س 3_ نماز در چه هنگامی باید خواند؟

ج ـ مستحب است انسان نماز را در اول وقت بخواند.

س 4_ مثل و حال کسی که نماز را سبک می شمارد چیست؟

ج ـ کسی که نماز را سبک بشمارد مانند کسی است که نماز نمی خواند.

س 5_ رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم راجع به کسی که نماز را سبک می شمارد چه فرمودند؟

ج ـ پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: « کسی که به نماز اهمیت ندهد و آن را سبک شمارد سزاوار عذاب آخرت است».

س 6_ رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم راجع به مردی که وارد مسجد گردید و مشغول  نماز شد اما رکوع و سجودش را کامل بجا نیاورد چه فرمودند؟

ج ـ حضرت فرمودند: « اگر این مرد در حالی که نمازش این گونه است بمیرد بر دین من از دنیا نرفته است».

س 7_ نماز را چگونه باید خواند؟

ج ـ انسان باید مراقب باشد با عجله و شتابزدگی نماز نخواند و در حال نماز به یاد خدا با خضوع و وقار باشد و متوجه باشد با چه کسی سخن می گوید و خود را مقابل عظمت و بزرگی خدای متعال بسیار کوچک و ناچیز ببیند.

س 8_ اگر انسان در حال نماز کاملاً متوجه معبود و با خضوع و وقار باشد چه حالاتی به او دست می دهد؟

ج ـ اگر انسان در هنگام نماز کاملاً به این مطلب توجه کند از خود بی خبر می شود چنان که در حال نماز تیر را از پای مبارک امیرمومنان علی علیه السلام بیرون کشیدند و آن حضرت به در آوردن تیر اعتنا نکردند به طوری که گفته می شود توجه نداشتند.

س 9_ نمازگزار چه کارهایی انجام دهد؟

ج ـ نمازگزار باید توجه و استغفار نماید. گناهانی که مانع قبول شدن نماز است مانند: حسد، کبر، غیبت، خوردن حرام، آشامیدن مسکرات، ندادن خمس و زکات، بلکه هر گناهی را ترک کند.

س 10_ سزاوار است نمازگزار چه کارهای دیگر انجام دهد؟

ج ـ سزاوار است کارهایی که ثواب نماز را کم می کند بجا نیاورد.

س 11_ انجام چه کارهایی ثواب نماز را کم می کند؟

ج ـ در حال خواب آلودگی خودداری از بول به نماز نایستد و در موقع نماز به آسمان نگاه نکند.

س 12_ چه کارهایی ثواب نماز را زیاد می کند؟

ج ـ انگشتر عقیق به دست کردن، لباس پاکیزه پوشیدن، شانه و مسواک کردن، و خود را خوشبو نمودن.

نماز های واجب

س 13_ نماز های واجب چند قسم است؟

ج ـ نمازهای واجب شش قسم است.

س 14_ نمازهای واجب کدام است؟

ج ـ اول: نمازهای یومیه. دوم: نماز آیات. سوم: نماز میت. چهارم: نماز طواف واجب خانه خدا. پنجم: نماز قضای پدر و مادر که بر پسر بزرگتر واجب است. ششم: نمازی که به جهت اجاره، نذر، قسم و عهد واجب می شود.

نماز های واجب یومیه

س 15_ نمازهای یومیه چند نماز می باشد؟

ج ـ نمازهای واجب یومیه پنج نماز است.

س 16_ نمازهای یومیه به ترتیب کدام و چند رکعت هستند؟

ج ـ نماز ظهر و عصر و هر کدام چهار رکعت. نماز مغرب سه رکعت. نماز عشاء چهار رکعت. نماز صبح دو رکعت.

س 17_ در سفر نمازهای چهار رکعتی چگونه خوانده می شود؟

ج ـ در سفر باید نمازهای چهار رکعتی را دو رکعت خواند.

وقت نماز ظهر و عصر

س 18_ وقت نماز ظهر و عصر چه موقعی و چگونه تعیین می شود؟

ج ـ اگر چوب یا چیزی مانند آن را به صورت عمودی در زمین هموار فرو برند صبح که خورشید بیرون می آید سایه آن به طرف مغرب می افتد و هر چه آفتاب بالا می آید این سایه کم می شود و در این شهرها اول ظهر شرعی سایه به کمترین درجه می رسد و ظهر که گذشت سایه آن به طرف شرق برمی گردد و هر چه خورشید رو به مغرب می رود سایه زیادتر می گردد بنا براین وقتی سایه به کمترین درجه رسید و دو مرتبه رو به زیاد شدن گذاشت معلوم می شود ظهر شرعی شده است.

س 19_ در شهرهایی مانند مکه ظهر شرعی چگونه مشخص می شود؟

ج ـ در بعضی شهرها مانند مکه مکرمه گاهی مواقع ظهر سایه به کلی از بین می رود و بعد از آنکه سایه دوباره پیدا شد معلوم می شود ظهر شده است.

س 20_ شاخص چیست؟

ج ـ چوب یا هر چیز دیگری که برای معین کردن ظهر به زمین فرو می برند شاخص می نامند.

س 21_ نماز ظهر و عصر دارای چند وقت است؟

ج ـ نماز ظهر و عصر هر کدام دارای وقت مخصوص و وقت مشترک می باشد.

س 22_ وقت مخصوص نماز ظهر چه هنگامی است؟

ج ـ از اول ظهر است تا وقتی که از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد.

س 23_ حکم نماز کسی که سهواًًً نماز عصر خود را در وقت مخصوص ظهر بخواند چیست؟

ج ـ اگر کسی سهواًًً تمام نماز عصر را در این وقت بخواند نمازش باطل است.

س 24_ وقت مخصوص نماز عصر چه موقعی است؟

ج ـ موقعی است که به اندازه خواندن نماز عصر به مغرب وقت مانده باشد.

س 25_ اگر کسی تا وقت مخصوص نماز عصر نماز ظهرش را نخوانده باشد چه وظیفه ای دارد؟

ج ـ اگر کسی تا این موقع نماز ظهر را نخواند نماز ظهر او قضا شده و باید نماز عصر را بخواند.

س 26_ وقت مشترک نماز عصر و ظهر چه موقعی است؟

ج ـ بین وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر وقت مشترک نماز ظهر و عصر است.

س 27_ اگر کسی اشتباهاً نماز عصرش را قبل از نماز ظهر بخواند حکم نماز او چه می باشد؟

ج ـ اگر کسی در این وقت اشتباهاً تمام نماز عصر را پیش از نماز ظهر بخواند نمازش صحیح است و نماز عصر به شمار می رود.

س 28_ نماز ظهرش را چگونه باید بخواند؟

ج ـ باید نماز ظهر را بعد از آن بجا آورد و بنا بر احتیاط نمازی را که بجا می آورد به نیت ما فی الذمه یعنی آنچه بر تکلیف اوست بخواند.

س 29_ اگر پیش از خواندن نماز ظهر سهواًًً مشغول نماز عصر شود و بین نماز بفهمد اشتباه کرده است چه وظیفه ای دارد؟

ج ـ چنانچه در وقت مشترک باشد باید نیت را به نماز ظهر برگرداند یعنی نیت کند آنچه تا کنون خوانده ام و آنچه مشغول آن هستم و آنچه بعد می خوانم همه نماز ظهر باشد و بعد از تمام شدن نماز، نماز عصر را بخواند.

س 30_ اگر نماز عصر را در وقت مخصوص ظهر خوانده باشد تکلیفش چیست؟

ج ـ اگر در وقت مخصوص ظهر باشد آنچه خوانده و بجا آورده باطل است، در بین نماز بفهمد یا بعد از آن.

س 31_ حکم نماز جمعه در زمان حضور امام معصوم علیه السلام چیست؟

ج ـ واجب است انسان در روز جمعه به جای نماز ظهر دو رکعت نماز جمعه بخواند.

س 32_ در زمان حاضر حکم نماز جمعه چیست؟

ج ـ در این زمان اگر نماز جمعه بخواند بنا بر احتیاط مستحب نماز ظهر را نیز بجا آورد.

وقت نماز مغرب و عشا

س 33_ چه موقعی را مغرب می گویند؟

ج ـ مغرب هنگامی است که سرخی طرف مشرق که بعد از غروب آفتاب پیدا می شود از بالای سر انسان بگذرد.

س 34_ وقت مخصوص نماز مغرب چه هنگامی است؟

ج ـ وقت مخصوص نماز مغرب از اول مغرب است تا وقتی که از مغرب به اندازه خواندن سه رکعت بگذرد.

س 35_ اگر کسی تمام نماز عشاء را سهواًًً در این وقت بخواند نمازش چه حکمی پیدا می کند؟

ج ـ نمازش باطل است.

س 36_ وقت مخصوص نماز عشاء چه هنگامی است؟

ج ـ برای شخص مختار موقعی است که به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب مانده باشد.

س 37_ اگر کسی عمداًًًً تا وقت مخصوص نماز عشاء نماز مغربش را نخوانده چه وظیفه ای دارد؟

ج ـ باید اول نماز عشا و بعد از آن نماز مغرب را بخواند.

س 38_ وقت مشترک نماز مغرب و عشاء کدام است؟

ج ـ بین وقت مخصوص نماز مغرب و وقت مخصوص نماز عشاء وقت مشترک نماز مغرب و عشا است.

س 39_ اگر کسی در وقت مشترک اشتباهاً نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند حکم نماز او چه می شود؟

ج ـ اگر اشتباهاً نماز عشا را پیش از نماز مغرب بخواند و بعد از نماز متوجه شود نمازش صحیح است و باید نماز مغرب را بعد از آن بجا آورد.

س 40_ آیا وقت مخصوص و مشترک نسبت به افراد فرق می کند؟

ج ـ وقت مخصوص و مشترک برای افراد فرق می کند. مثلاًًًًً برای مسافر اگر به اندازه خواندن دو رکعت نماز از اول ظهر بگذرد وقت مشترک می شود و برای کسی که مسافر نیست باید به اندازه خواندن چهار رکعت بگذرد.

س 41_ اگر پیش از خواندن نماز مغرب سهواًًً مشغول نماز عشا شود و در بین نماز بفهمد اشتباه کرده چه وظیفه ای دارد؟

ج ـ چنانچه تمام آنچه خوانده یا مقداری از آن در وقت مشترک و به رکوع چهارم نرفته است باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را تمام کند و سپس نماز عشا را بخواند.

س 42_ اگر به رکوع چهارم رفته بود چه تکلیفی دارد؟

ج ـ باید نماز را تمام کند و بعد نماز مغرب را بخواند.

س 43_ اگر نماز عشا را در وقت مخصوص مغرب خواند چه تکلیفی بر عهده اوست؟

ج ـ اگر تمام آنچه را خوانده در وقت مخصوص نماز مغرب بوده نماز باطل است و باید نماز مغرب و عشا را به ترتیب انجام دهد.

س 44_ آخر وقت عشا را برای نمازگزار چه موقعی است؟

ج ـ آخر وقت نماز عشا برای شخص مختار نصف شب است.

س 45_ چه هنگامی شب حساب می شود؟

ج ـ شب از اول غروب تا اذان صبح حساب می شود نه اول آفتاب.

س 46_ آخر وقت نماز مغرب و عشا برای شخص مضطر چه هنگامی است؟

ج ـ آخر وقت نماز مغرب و عشا برای شخص مضطر یا کسی که فراموش کرده یا خواب بوده و یا به جهت حیض نماز را تأخیر انداخته تا اذان صبح می باشد.

س 47_ اگر از روی گناه نماز عشا را تا نصف شب نخواند چه وظیفه ای دارد؟

ج ـ بنا بر احتیاط واجب باید تا قبل از اذان صبح بدون نیت ادا و قضا بجا آورد.

وقت نماز صبح

س 48_ وقت نماز صبح چه هنگامی است؟

ج ـ نزدیک اذان صبح از طرف مشرق سفیده ای که آن را « فجر اول» می گویند رو به بالا حرکت می کند موقعی که آن سفید پهن شد « فجردوم» و اول وقت نماز صبح است.

س 49_ آخر وقت نماز صبح چه موقعی است؟

ج ـ هنگامی است که آفتاب بیرون می آید.

احکام وقت نماز

س 50_ چه موقعی و با چه شرایطی باید نماز صبح را خواند؟

ج ـ موقعی انسان می تواند مشغول نماز شود که یقین کند وقت آن داخل شده است یا دو مرد عادل یا یک نفر ثقه یعنی کسی که مورد اطمینان است به داخل شدن وقت خبر دهد.

س 51_ اگر به عللی نتوانست اول وقت نماز به داخل شدن وقت یقین کند چه تکلیفی دارد؟

ج ـ اگر براثر ابر یا غبار یا نابینایی و یا بودن در زندان نتواند اول وقت نماز به داخل شدن وقت یقین کند باید نماز را تأخیر بیندازد تا یقین کند وقت داخل شده است.

س 52_ اگر کسی بنا به گفته دو نفر عادل که از دخول وقت خبر داده اند و یا انسان یقین کند وقت نماز شده و مشغول نماز شود و در بین نماز بفهمد هنوز وقت داخل نشده حکم نماز او چه می شود؟

ج ـ نماز او باطل است.

س 53_ اگر بعد از نماز بفهمد تمام نماز را پیش از وقت خوانده، نماز او چه حکمی پیدا می کند؟

ج ـ نماز او باطل است.

س 54_ اگر در بین نماز بفهمد وقت داخل شده یا بعد از نماز بفهمد در بین نماز وقت داخل شده، حکم نماز او چه می باشد؟

ج ـ نماز او صحیح است.

س 55_ اگر انسان متوجه نباشد که باید با یقین به داخل شدن وقت نماز بخواند، حکم نمازی که خوانده چه می باشد؟

ج _ چنانچه بعد از نماز بفهمد نماز را در وقت خوانده، نماز او صحیح است.

س 56_ اگر بفهمد که تمام، نماز را پیش از وقت خوانده، حکم نمازش چه می باشد؟

ج _ نمازش باطل است.

س 57_ اگر نفهمد در وقت خوانده یا پیش از وقت، حکم نمازش چه می باشد؟

ج _ نمازش باطل است.

س 58_ اگر بعد از نماز بفهمد در بین نماز وقت داخل شده، چه تکلیفی دارد؟

ج_ بنا بر احتیاط باید دوباره آن نماز را بخواند.

س 59_ اگر یقین کند وقت داخل شده و مشغول نماز شود و در بین نماز شک کند که وقت داخل شده یا نه، چه تکلیفی بر عهده اوست؟

ج_ نمازش اشکال دارد.

س 60_ اگر در بین نماز یقین داشته باشد وقت داخل شده و شک کند، آن چه را که خوانده در وقت بوده یا نه،حکم نمازش چه می شود؟

ج_ نمازش صحیح است.

س 61_ اگر وقت نماز به قدری تنگ باشد که با بجا آوردن بعضی از کارهای مستحب مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود، چه وظیفه ای دارد؟

ج_ باید آن مستحب را بجا نیاورد. مثلاًًًً اگر با خواندن قنوت، مقداری از نماز بعد از وقت خوانده می شود، باید قنوت نخواند.

س 62_ وظیفه کسی که فقط به اندازه یک رکعت وقت دارد چیست؟

ج_ باید نماز را به نیت ادا بخواند، ولی نباید عمداًًً نماز را تا این وقت تأخیر بیندازد.

س 63_ کسی که مسافر نیست اگر تا مغرب به اندازه پنج رکعت وقت داشته باشد، چه وظیفه ای دارد؟

ج_ باید نماز ظهر و عصر را بخواند.

س 64_ اگر کمتر از پنج رکعت وقت دارد، چه تکلیفی بر عهده اوست؟

ج_ باید فقط نماز عصر را بخواند.

س 65_ وظیفه اش نسبت به انجام نماز ظهر چیست؟

ج_ بعداً نماز ظهر را قضا نماید.

س 66_ اگر تا نصف شب به اندازه خواندن چهار رکعت وقت دارد، چه تکلیفی دارد؟

ج_ باید نماز مغرب و عشاء را بخواند.

س 67_ اگر کمتر از خواندن چهار رکعت وقت داشت، تکلیفش چیست؟

ج_ باید فقط نماز عشا را بخواند.

س 68_ نماز مغرب را چگونه باید بجا آورد؟

ج_ بعد از نماز مغرب را قضا نماید.

س 69_ اگر مضطر بود، نسبت به خواندن نماز چه وظیفه ای دارد؟

ج_ تا اذان صبح وقت دارد.

س 70_ کسی که مسافر است اگر تا مغرب به اندازه خواندن سه رکعت وقت دارد، وظیفه اش چیست؟

ج_ باید نماز ظهر و عصر را بخواند.

س 71_ اگر کمتر از سه رکعت وقت دارد، تکلیفش چیست؟

ج_ باید فقط عصر را بخواند و بعد از ظهر را قضا نماید.

س 72_ اگر شخص مختار تا نصف شب به اندازه خواندن چهار رکعت وقت داشته باشد، چه وظیفه ای دارد؟

ج _ باید نماز مغرب و عشا را بخواند و اگر کمتر وقت دارد باید فقط نماز عشاء را بخواند و بعد از نماز مغرب را قضا نماید.

س 73_ چنانچه بعد از خواندن نماز عشاء معلوم شود که به مقدار یک رکعت یا بیشتر به نصف شب وقت مانده، تکلیفش چیست؟

ج_ باید فوراً نماز مغرب را به نیت ادا بجا آورد.

س 74_ مستحب است نماز را چه هنگامی خواند؟

ج_ مستحب است انسانی نماز را در اول وقت آن بخواند و در این مورد بسیار سفارش شده است و هر چه به اول وقت نزدیک تر باشد بهتر است.

س 75_ در چه صورت به تاخیر انداختن نماز بهتر است؟

ج_ [در صورتی که به] تاخیر انداختن نماز از جهتی بهتر باشد، مثلاًًًً صبر کند تا نماز را با جماعت بخواند.

س 76_ هر گاه انسان عذری دارد که اگر بخواهد در اول وقت نماز بخواند، ناچار است مثلاًًًً با تیمم یا لباس نجس نماز بخواند، چنانچه عذرش تا آخر وقت باقی است، وظیفه اش چیست؟

ج_ می تواند در اول وقت نماز بخواند.

س 77_ اگر احتمال دهد عذر او تا آخر وقت از بین برود، چه تکلیفی دارد؟

ج_ باید صبر کند تا عذرش برطرف شود.

س 78_ چنانچه عذر او برطرف نشد، تکلیفش چیست؟

ج_ در آخر وقت نماز بخواند.

س 79_ برای برطرف شدن عذر چه قدر باید صبر کند؟

ج_ لازم نیست به قدری صبر کند که فقط بتواند کارهای واجب نماز را انجام دهد. بلکه اگر برای مستحبات نماز مانند اذان، اقامه و قنوت نیز وقت دارد، می تواند تیمم کند و نماز را با آن مستحبات بجا آورد.

س 80_ کسی که مسایل نماز شکیات و سهویات را نمی داند و احتمال می دهد، یکی از اینها در نماز پیش آید، چه تکلیفی دارد؟

ج_ باید برای یاد گرفتن آن نماز را از اول وقت تاخیر بیندازد.

س 81_ اگر اطمینان دارد نماز را به طور صحیح تمام می کند، تکلیفش چیست؟

ج_ می تواند در اول وقت مشغول نماز شود.

س 82_ اگر در نماز مساله ای که حکم آن را نمی داند پیش نیاید، حکم نمازش چه می باشد؟

ج_ نماز او صحیح است.

س 83_ اگر مساله ای که حکم آن را نمی داند، پیش آید، وظیفه اش چیست؟

ج_ [باید] به یکی از دو طرفی که احتمال می دهد، عمل نماید و نماز را تمام کند.

س 84_ بعد از اتمام نماز چه وظیفه ای دارد؟

ج_ بعد از نماز باید مساله را بپرسد تا اگر نمازش باطل بوده، دوباره بخواند.

س 85_ اگر وقت نماز وسعت و طلبکار نیز طلب خود را مطالعه می کند، چه تکلیفی دارد؟

ج_ در صورتی که ممکن است باید اول قرض خود را بدهد، بعد نماز بخواند.

س 86_ اگر کار واجب دیگری پیش آید که باید فورا آن را بجا آورد، ابتدا باید کدام نماز را بخواند؟

ج_ باید اول نماز واجب دیگری فوراً بجا آورد مثلاًًًًً ببیند مسجد نجس است، باید اول مسجد را تطهیر کند.سپس نماز بخواند.

س 87_ چنانچه اول نماز بخواند و واجب دیگری را انجام ندهد، حکم نمازش چیست؟

ج_ چنانچه اول نماز بخواند، گناه کرده ولی نماز او صحیح است.

نمازهایی که باید به ترتیب خوانده شود

س 89_ نمازهای یومیه را به چه ترتیبی باید خواند؟

ج_ انسان باید نماز عصر را بعد از نماز ظهر و نماز عشاء را بعد از نماز مغرب بخواند.

س 90_ اگر عمداًًًً نماز عصر را پیش نماز ظهر و نماز عشاء را پیش از نماز مغرب بخواند.حکم نمازش چه می شود؟

ج_ باطل است.

س 91_ اگر به نیت نماز ظهر، مشغول نماز شود و در بین نماز یادش بیاید نماز ظهر را خوانده است، آیا می تواند نیت نماز به عصر برگرداند؟

ج_ نمی تواند نیت را به نماز عصر برگرداند.

س 92_ در صورت فوق چه تکلیفی دارد؟

ج_ باید نماز را بشکند و نماز عصر را بخواند و همچنین است نسبت به نماز مغرب و عشاء.

س 93_ اگر در بین نماز عصر یقین کند، نماز ظهر را نخوانده، چه وظیفه ای دارد؟

ج_ باید نیت را به نماز ظهر برگرداند.

س 94_ چنانچه یادش بیاید نماز ظهر را خوانده بوده، چه وظیفه ای دارد؟

ج_ باید نیت را به نماز عصر برگرداند و نماز او صحیح است.

س 95_ در چه صورتی نماز او صحیح نیست؟

ج_ [در صورتی که] تعدادی از نماز را به نحو تقیید به نیت ظهر خوانده باشد.

س 96_ اگر در بین عصر شک کند نماز ظهر یا نه، چه وظیفه ای دارد؟

ج_ باید نیت را به نماز ظهر برگرداند و نماز عصر را بعد از آن بجا آورد.

س 97_ اگر وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز، مغرب می شود چه تکلیفی بر عهده اوست؟

ج_ باید به نیت نماز عصر، نماز را تمام نماید و بنا بر احتیاط نماز ظهر را در خارج وقت قضا کند.

س 98_ اگر در نماز عشا پیش از رکوع رکعت چهارم شک کند، نماز مغرب را خوانده یا نه چه وظیفه ای دارد؟

ج_ چنانچه وقت به قدری کم است که بعد از تمام شدن نماز،نصف شب می شود باید به نیت عشاء نماز را تمام کند.

س 99_ اگر بیشتر وقت داشت، چه وظیفه ای دارد؟

ج_ اگر بیشتر وقت دارد باید نیت را به نماز مغرب برگرداند و نماز را سه رکعت کند. سپس نماز عشا را بخواند.

س 100_ اگر در نماز عشاء بعد از رسیدن به رکوع رکعت چهارم شک  کند نماز مغرب را خوانده یا نه، چه تکلیفی دارد؟

ج_ باید نماز عشاء را تمام کند، سپس نماز مغرب را بخواند.

س 101_ اگر انسان نمازی را که خوانده، احتیاطاً دوباره بخواند و در بین نماز یادش بیاید، نمازی را که باید پیش از آن بخواند، نخوانده است آیا می تواند نیت را به آن نماز برگرداند؟

ج_ نمی تواند نیت را به آن نماز برگرداند، مثلاًًًًً موقعی که نماز عصر را احتیاطاً می خواند اگر یادش بیاید نماز ظهر را نخوانده است، نمی تواند نیت را به نماز ظهر برگرداند.

س 102_ آیا برگرداندن نیت از نماز قضا به ادا جایز است؟

ج_ [خیر ] جایز نیست.

س 103_ آیا برگرداندن نیت از نماز مستحب به نماز واجب صحیح است؟

ج_ جایز نیست.

س 104_ آیا می توان نیت را از نماز ادا به نماز قضا برگرداند؟

ج_ [بله]، اگر وقت نماز ادا وسعت داشته باشد، انسان می تواند در صورت امکان در بین نماز، نیت را به نماز قضا برگرداند.مثلاًًًًً اگر مشغول نماز ظهر است، در صورتی  می تواند نیت را به قضای نماز صبح برگرداند که داخل رکعت سوم نشده باشد.

نمازهای مستحب

س 105_ تعداد نمازهای مستحب چه قدر است و به آنها چه می گویند؟

ج_ نمازهای مستحب بسیار است و آنها را «نافله» می گویند.

س 106_ برخواندن کلام «نافله» را سفارش شده است؟

ج_ بر خواندن نافله های شبانه روز بیشتر سفارش شده است.

س 107_ نافله های شبانه روز چند رکعت است؟

ج_ در غیر روز جمعه سی و چهار رکعت می باشند.

س 108_ ظهر و عصر چند رکعت نافله دارند؟

ج_ هشت رکعت نافله ظهر و هشت رکعت نافله عصر.

س 109_ نافله های مغرب و عشاء چند رکعت است؟

ج_ چهار رکعت نافله مغرب، دو رکعت نافله عشاء.

س 110_ نافله شب و صبح چند رکعت است؟

ج_ یازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح.

س 111_ دو رکعت نافله عشا که نشسته خوانده می شود، چند رکعت محسوب می شود؟

ج_ یک رکعت حساب می شود.

س 112_ در روز جمعه چند رکعت نافله وجود دارد؟

ج_ در روز جمعه بر شانزده رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه می گردد.

س 113_ نافله ها چگونه خوانده می شود؟

ج_ تمام نافله ها دو رکعت دو رکعت، خوانده می شود، مانند نماز صبح.

س 114_ یازده رکعت نافله شب را چگونه و با چه نیتی باید خواند؟

ج_ هشت رکعت آن باید به نیت نافله شب، دو رکعت آن به نیت «نماز شفع» و یک رکعت آن به نیت «نماز وتر» خوانده شود.

س 115_ آیا می توان نمازهای نافله را نشسته خواند؟

ج_ نمازهای نافله را نشسته می توان خواند.

س 116_ در صورتی که نماز نافله را نشسته بخوانند، تعداد رکعات را چگونه حساب نمایند؟

ج_ بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را یک رکعت حساب کند.مثلاًًًً کسی که می خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است شانزده رکعت بخواند و اگر می خواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز یک رکعتی به صورت نشسته بخواند.

س 117_ چه نافله هایی در سفر ساقط می شوند؟

ج_ نافله ظهر و عصر در سفر، ساقط می شود. اما نافله عشاء اگر به رجای مطلوبیت بخواند، مانعی ندارد.

وقت نافله های یومیه

س 118_ وقت نافله ظهر چه هنگامی است؟

ج_ نافله نماز ظهر، پیش از نماز ظهر خوانده می شود و وقت آن از اول ظهر است تا موقعی که سایه «شاخص» به اندازه دو هفتم آن شود. مثلاًًًًً اگر طول شاخص هفت وجب باشد، هر وقت مقدار سایه ای که بعد از ظهر پیدا می شود به دو وجب رسید آخر وقت نافله ظهر است.

س 119_ وقت نافله نماز عصر، چه هنگامی است؟

ج_ نافله نماز عصر پیش از نماز عصر، خوانده می شود و وقت آن تا موقعی است که سایه شاخص به چهار هفتم آن برسد.

س 120_ آیا می توان نافله ظهر یا عصر را بعد از وقت آن بخواند؟

ج_ بعد از وقت آن بخواند جایز است.

س 121_ وقت نافله مغرب چه هنگامی است؟

ج_ وقت نافله مغرب، بعد از تمام شدن نماز مغرب است تا وقتی که سرخی طرف که بعد از غروب کردن آفتاب در آسمان پیدا می شود از بین برود.اگر چه بی وجه نیست که وقت آن به امتداد وقت نماز مغرب امتداد داشته باشد یعنی قبل از وقت مختص به نماز عشاء.

س 122_ وقت نافله نماز عشاء چه هنگامی است؟

ج_ بعد از تمام شدن نماز عشا تا نصف شب است و بهتر است بعد از نماز عشاء بلافاصله خوانده شود.

س 123_ وقت نافله صبح چه هنگامی است؟

ج_ نافله صبح پیش از نماز صبح خوانده می شود و وقت آن بعد از فجر اول است، تا وقتی که سرخی طرف مشرق پیدا شود و می توان نافله صبح را بعد از نافله شب خواند.

نماز شب

س 124_ وقت نافله شب چه هنگامی است؟

ج ـ ‌وقت نافله شب از نصف شب تا اذان صبح می باشد و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.

س 125_ مسافر و کسی که برای او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند چگونه باید نماز شب را بجا آورد؟

ج ـ  می تواندآن را در اول شب بجا آورد.

س 126_ نماز شب چند رکعت است؟

ج ـ یازده رکعت است هشت رکعت نافله شب، دو رکعت نماز  شفع و یک رکعت نماز وتر.

س 127_ نماز شب چگونه خوانده می شود؟

ج ـ هر دو رکعت یک سلام دارد غیر از نماز وتر که به تنهایی یک سلام دارد.

س 128_ در رکعات نماز شب چه سوره هایی بهتر است خوانده شود؟

ج ـ مستحب است سوره های بزرگ در رکعت اول و سوره های کوتاه در رکعت دوم خوانده شود.

س 129_ در نماز  شفع و  وتر چه سوره هایی بهتر است خوانده شود؟

ج ـ در نماز شفع و وتر سوره های فلق، ناس و توحید قرائت کند و یا اینکه در همه آنها سوره قل هو الله احد بخواند.

س 130_ مستحب است در قنوت نماز وتر چه دعاهایی بخواند؟

ج ـ مستحب است در قنوت نماز  وتر  برای چهل تن از مؤمنان چنین دعا کند: «اللهم اغفر لفلان» و به جای کلمه فلان مومنی را نام ببرد و مستحب است در قنوت هفتاد بار استغفار کند. در حالی که دست چپ خود را بلند نموده و با دست راست استغفار را می شمارد: «استغفر الله ربی و اتوب الیه» اگر چه صد بار بهتر است. همچنین مستحب است هفت بار بگوید: «هذا مقام العائذ بک من النار» و سیصد بار بگوید: «العفو» و اگر کلمات «العفو» را به یکدیگر متصل کند بهتر است و آخر کلمه را به فتحه بخواند: «العفو، العفو، العفو».

نماز غفیله

س 131_ نماز «غفیله» چیست و چند رکعت است؟

ج ـ یکی از نمازهای مستحب نماز غفیله است که بین نماز مغرب و عشا خوانده می شود.

س 132_ نماز غفیله چگونه خوانده می شود؟

ج ـ در رکعت اول آن بعد از حمد به جای سوره این آیه را بخواند: « وذالنون اذ ذهب مغاضبا فظن ان لن نقدر علیه فنادی فی الظلمات ان لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظالمین فاستجبنا له و نجینّاه من الغم و کذلک ننجی المؤمنین» و در رکعت دوم بعد از حمد به جای سوره این آیه را بخواند: « و عنده مفاتیح الغیب لا یعلمها الا هو و یعلم ما فی البر و البحر و ما تسقط من  ورقه الا یعلمها و لا حبّة فی ظلمات الارض و لا رطب و لا یابس الا فی کتاب مبین».

س 133_ در قنوت چه دعاهایی بخواند؟

ج ـ در قنوت آن بگوید: «اللهم انی اسئلک بمفاتح الغیب التی لا یعلمها الا انت ان تصلی علی محمد و آل محمد و ان تفعل بی کذا و کذا » و به جای کلمه کذا و کذا حاجتهای خود را بگوید سپس بگوید: «اللهم انت ولی نعمتی و القادر علی طلبتی تعلم حاجتی فأسئلک بحق محمد و آله علیه و علیهم السلام لما قضیتها لی».