انفاقدر دیدگاه انسانی و شیعی ما ، کلمه ای داریم تحت عنوان انفاق که امشب در موردش صحبت می کنیم . می خواهیم این مسئله رو از دیدگاه الهی و انسانی بررسی کنیم . مسئله ای که همه ما بلدیم ، انفاق .
یعنی اینکه تعدادی از اموال خود را به کسی که نیازمند است بدهیم . اسمش را صدقه ، انفاق ، کار خیر می گذاریم . ممکن است اسمش رو خیلی چیزهای دیگه هم بگذاریم که ما روی اسم اون دعوایی نداریم . بحث ما ، مفهوم کلمه انفاق است که امشب با یک دیدگاه جدید به آن نگاه می کنیم .
قبل از هر چیز من این پتانسیل و در حقیقت این نیروی بالقوه رو در همه انسانهای تاریخ می بینیم مگر یک گروه خیلی محدودی که اگر با برخی از دردها آشنا بشن سراغ درمان می رن . یعنی اگه ما بتونیم دردهای جامعه رو نشون بدیم ، کسانی که تا به حال نسبت به این دردها بی تفاوت بودن ، برانگیخته می شن و انگیزه پیدا می کنن و می یان برای درمان کردن درد .
یکی از اشکالات فعلی جامعه ما اینه که دردها رو به بهانه اینکه ما نمی خوایم روحیه مردم کسل بشه عریان نمی کنیم . غافل از اینکه دردها خود به خود روی زیربنای جامعه کار می کنه و خود به خود روحیه مردم و جامعه رو کسل خواهد کرد . می گن هی نگیم فقر ، هی نگیم ناراحتی ، هی نگیم مشکلات ، هی نگیم بی عدالتی ، تبعیض ، رشوه خواری ، نگیم چون که با گفتن اینها روحیه مردم جامعه افسرده می شه . نا امید می شن . دردها رو دوی هم بپوشونیم . غافل از اینکه این دردهایی که می پوشانیم ، آخرش سرطان می شه و جامعه ما رو زمین می زنه . عریان کردن دردها یکی از وظائف جامعه ماست . باید دردها رو عریان کرد . البته یه شرایطی داره ، به طوری که هدف از عریان کردن درد ، برطرف شدن درد باشد . من توی پرانتز خدمتتون بگم خیلی از چیزهایی که تحت عنوان فیلم و cd و سینما و سریال یا اطلاعیه یا مجله ، داستان و منبر و . . . بیان می کنیم و دردها رو نشون می دیم نباید یک گروهی سریع بگن : “ توهین شد ” . به چه چیزی توهین شد ؟! درسته اینها درده ، ولی باید این جنبه رو هم در نظر بگیریم که شاید انگیزه عریان کردن دردها ، این باشه که این درد برطرف بشه . آخه دردی که سالیان سال در جوامع مختلف حاکم بوده ، دردی مثل فقر ، این درد تا کی باید پوشیده بمونه ؟ تا کی ؟! جامعه جوان ما اگر با دردهای خودش و دردهای جامعه آشنا بشه مهمترین کمک رو در برطرف کردن این دردها به ما خواهد کرد . در صورتی که بتونیم به او نشون بدیم . اما اگه دائماً بخوایم سرش رو مثل کبک زیر برف نگه داریم . مثل داروغه شهر دائماً توی کوچه ها فریاد بزنیم “ همه چیز امن و امان است ” کار به جایی می رسه که اگه یه کسی مثل من بیاد دو تا درد رو عریان کنه ،همه می گن مگه می شه ؟! دو سال پیش شب نوزدهم ماه رمضان من اینجا دردی دو بیان کردم نه تحت عنوان منبر ، 30 ، 40 ثانیه توی یکی از قسمتهای منبر شاهد آوردم ، گفتم خانواده ای در شهر شیراز هستن کاری نداریم که چه مشکلات اقتصادی دارن ، چند تا دختر هستن که جهیزیه می خوان ، پسره مشکلات داره ، مادره دست تنهاست ، به اینها کاری نداریم . به من گفتن که اگه شما روزی 10 تا نون به ما بدید ما دیگه هیچ چیزی از خدا نمی خوایم . به برخی از مردم که می گیم ، می گن مگه می شه کسی توی جامعه ما نتونه روزی 10 تا نون داشته باشه ؟! من همین یه درد رو عریان کردم دیگه در ادامه اش هم نگفتم حالا برادرها و خواهرها بیان به این خانواده کمک کنن ، هیچی نگفتم . باور کنید از 19 ماه رمضان که من این رو گفتم تا 28 ماه رمضان شما حدود 4 میلیون پول دارید . با این پول خونه رهن کردن ، مشکلاتشون حل شد ، جهیزیه برای دخترشون گرفتن ، نون هم دارن الحمدالله .
اگه مردم ما به دردها توجه نمی کنن برای اینه که ما دردها رو پوشوندیم . در مدت 8 روز بدون اعلام شماره حساب اونهایی که به این دسترسی داشتن پول گذاشتن توی پاکت به من دادن حدود 4 میلیون برای این خانواده پول جمع شد . ببینید مردم جامعه ما اگه درد رو ببینن درمان می کنن ! نباید منتظر باشیم که حتماً دولت این کار رو بکنه . پس اگه احیاناً ما امشب داریم بحث انفاق رو یه مقداری بیشتر باز کنیم ، به این دلیل هست .
اما اول از دیدگاه اسلامی و شیعی من چند تا روایت براتون بخونم . ولی قسمت عمده بحث من دیدگاه انسانی است نه دیدگاه اسلامی و شیعی . برای اینکه شاید در دیدگاه اسلامی و شیعی خیلی از مسائل رو برای همه سلیقه ها نشه بیان کرد .
در آیه شریفه قرآن می فرماید : “ و فی اموالکم حق للسائل و المحروم ” و در اموال شما برای سائل و محروم حقی است
خیلی از ما فکر می کنیم اگه پولی مال ماست ، اجازه خرج کردنش کاملاً در اختیار خودمونه . در جلسات قبل اشاره کردم گفتم که اینطوری نیست . در مملکتی که شما زندگی می کنید ، روی آسفالتی راه می رید که از بیت المال خرج شده ، این نونی که می خورید براش سوبسید داده شده ، در مدرسه و دانشگاهی تحصیل می کنید که این مدرسه یا دانشگاه از
بیت المال ساخته شده ، یعنی از همه جا برای تو پول گرفتن . خیلی از کارهایی که شما در جامعه اسلامی انجام می دید ، براش سوبسید دادن که این یارانه در حقیقت از اموال کل این 70 میلیون ایرانی کسر شده . پس نمی تونی بگی این حقوقی که من دارم ، خونه ای که من دارم ، مال خودمه و لذا قرآن فرموده “ و فی اموالکم ” در اموالی که می گی مال خودمه “ حق لسائل و المحروم ” یه حقی هم مال اونهاست .
روایت بعدی رو دقت کنید . چقدر شفاف مطلب رو بیان می کنه .
امام صادق (ع) می فرمایند : ملعون است ، ملعون است کسی که از نعمتهایی که خداوند به او بخشیده به
سایر مردم ندهد . دوبار فرمودند : “ ملعون است ” اون وقت ما با چه جرأتی می گیم پول توی جیبم مال خودمه ؟! با چه جرأتی ؟!! اینجوری فرض کنید : بنده 4000 تومن توی جیبم هست کسی میاد می گه به من کمک کنید . من دوتا از این برگهای سبز را بهش می دم . می گم چرا ناراحتی ، چرا دلخوری ؟ می گه شما خیلی لطف کردید . چه لطفی ؟ ابنها یه مشت برگ سبزه . مال من نیست خدا گذاشته توی جیب من برای تو . “ حق لسائل و المحروم ” من اگه این رو به تو ندم ملعون هستم . امام صادق (ع) دوبار فرمودند ملعون است . خوب دقت کنید برای خیلی از گناهان کبیره ، ائمه ما کلمه ملعون را بکار نمی برن ! اما برای کسی که می گه پول مال خودمه و سائل و محروم رو از دایره زندگی خودش خارج می کنه این عبارت رو به کار می برن ، نه اونی که می ره 10 تومن می اندازه توی صندوق کمیته امداد . اونی که فکر
می کنه در زندگیش تمام اموالش مال خودشه و حقی برای سائل و محروم قائل نیست ، دوبار می فرمایند : ملعون است .
روایت بعدی : امام علی (ع) می فرمایند : شما به انفاق کردن انچه بدست آورده اید محتاج ترید تا به دست آوردن آنچه به دنبال آن می گردید .
شما اگه 1000 تومن پول داشته باشی به انفاق این 1000 تومن محتاج تر هستید تا اینکه 1000 تومن رو بکنید 2000 تومن . حالا یه تومن کمک کرده چقدر از خدا طلبکار می شه ؟ در جای دیگر می فرمایند : آنچه در دنیا برایت می ماند آن است که انفاق می کنی و برای آخرتت می فرستی و آنچه را که می ماند و نمی فرستی الان برای بقیه است .
در روایتی دیگر می فرمایند : آن چیز که دوست توست چیزی است که فرستاده ای و آنچه که می ماند ، برای دشمنت
می ماند . سعی کنید انفاق در زمان حیات شما باشد . خیلی از مردم ، برای بعد از رحلتشون خیلی از چیزها رو در وصیت نامشون انفاق می کنن ، خیلی هم خوبه اما به این روایت خوب دقت کنید . به پیامبر اکرم (ص) عرض کردند که فلانی که از ثروتمندان مدینه است از دنیا رفته ، چندین انبار خرما هم ازش مونده ، وصیت کرده شما همه اش رو با نظارت خودتون بین مستمندان تقسیم کنید ، پیامبر (ص) فرمودند چشم . و تمام اموال رو با عدالت بین مستمندان مدینه و حتی شهرهایی که نماینده فرستاده بودن ، تقسیم کردن . خیلی زیاد بود ، در روایت نوشته یک صبح تا شب مشغول بودند . همه کارها که تمام شد ، پیامبر (ص) رفتند دوری در انبارها بزنن که اگر احیاناً چیزی باقی مونده ، هدر نره ولو یک دانه خرما باشه . همین طور که می گشتن توی یک گوشه انبار در یه جای خاک آلود یه دونه خرمایی که نیم خورده پرندگان بود پیدا کردند . پیامبر (ص) خرما را برداشتند ، خاک خرما را تکوندند ، بعد رو کردند به اصحاب و فرمودند : اگر در زمان حیاتش ، خودش همین دانه خرمای نیم خورده را انفاق می کرد اثرش برای دنیا و آخرتش بیش از همه اینهایی بود که الان انفاق کرد ، همین ! پیامبر (ص) که غلو نمی کنن . پس اول در حیات باشه . دوم در سکوت باشه . داد نزنه به همه بگه . هرچند که بعضی وقتها تظاهر خیلی خوبه . مثلاً توی جمعی نشستی می گی آقایون کمک کنن ، خواهرها کمک کنن ، یکی بلند می شه یه چک می کشه مثلاً 10 میلیون برای اینکه بقیه راه بیفتن ، این خیلی خوبه ، یا اون رسمهایی که تو زورخونه های قدیمی بود . الان هم بعضی جاها هست که گلریزان دارن و پهلوونها می یان وسط هر کدوم یه چیزی پرت می کنن ، بقیه می بینن و رقابت ایجاد می شه . اگه هدف کمک باشه خیلی خوبه ، نه اینکه با انفاق خودمون رو نشون بدیم ، این مشکل داره . باید در سکوت باشه . لذا می گن اگه یک درهم رو طوری بدی با دست راستت که دست چپت نفهمه ، اندازه میلیون ها درهم که بقیه بفهمن ارزش داره . البته این استعاره است نه اینکه اگه خواستی با دست راست بدی ، دست چپت رو بگیری پشت سرت !
روایت بعدی : امام صادق (ع) فرمودند : ضمانت بهشت می خواهید ؟ انفاق با یک شرط ضمانت بهشت است . امام صادق (ع) دارن ضمانت می دن چیز کمی نیست ! شرطش چیه ؟ آنکه در تنگدستی انفاق کند من بهشت را برایش ضمانت
می کنم . کسی که امشب 200 تومن داره اختیار داره که این 200 تومن رو خودش بخوره قوت بگیره ، یا دوتا 100 تومنش کنه یکیش رو انفاق کنه . امام صادق (ع) فرمودند بهشت رو برای این شخص ضمانت می کنم .
سوم انفاق باید با روی خوش باشه . انفاقی که با ترشرویی و منت باشه ، مثل این گداهایی است که می یان سراغ ما 10 تومن بهش می دی تا از دستش راحت بشی ، این انفاق نیست . این داری از دستش راحت می شی . دیدید این گداها که می یان شیشه ماشین رو پاک می کنن ، می بینی معتاده ، داغون هم هست ، اصلاً اتفاق نداره ولی گیر می ده . 10 تومن بهش می دی که راحت بشی . می گوید با بقیه مردم اینطوری برخورد نکن .
خیلی از ما متولیان جاهایی هستیم ، بچه های خیریه خوب گوش بدن ، بچه